Proel is een merk wat niet direct bij iedereen bekend staat om zijn luidsprekers. De Proel S12A is echter een luidspreker die absoluut mee kan met de gevestigde orde. De prijs kwaliteit verhouding is extreem goed. Voor mensen die nog zoekende zijn naar een compacte en hoogwaardige set en alle optie's aan het afwegen zijn, lees vooral verder, ook al denk je dat je de ideale set hebt gevonden! Belangrijk om eerst te vermelden voor welk doel ik deze sub (2 stuks) gebruik: De subjes worden gebruikt met 2 actieve topjes en een digitale mixer voor het versterken van een blues / rock band met als samenstelling een akoestische drumset, bas en solo gitaar, 2x toetsen en 2x zang. Tot ongeveer 200 personen doen we dat met deze installatie. bij grotere evenementen huren we geluid in. De Proel S12A is een bijzonder kastje. De behuizing is gemaakt van multiplex. Dit is direct het eerste voordeel ten opzichte van mdf bij de vaak goedkopere subwoofers. Ik ben werkzaam in de hout industrie. Bij til apparatuur om houtplaten te heffen gebruiken wij een vacuum-lucht til hulp. Bij een mdf plaat gaat door de porie van het materiaal nog vacuum (lucht), waardoor wij met een tilhulp ongewild 2 of meer platen gelijktijdig oppakken. Dit is niet in het voordeel als je een luidspreker behuizing bouwt waar veel lucht wordt verplaatst. Multiplex heeft dit probleem nagenoeg niet. Multiplex is een plaat die is opgebouwd uit meerdere houtlaagjes met daar tussen een lijm verbinding. Multiplex is harder dan mdf waardoor het beter tegen transport (stoten) kan en is in de regel lichter. De handgrepen in de S12A zijn in gefreesd en zitten precies op de goede plek waardoor tillen verrassend goed gaat, erg goed in balans is en de randen zijn afgerond zodat het gewicht niet in je handen snijd. Zo hoort het! Dit is beter dan kunststof handvaten. Kunststof heeft meer kans op scheuren en / of breken. Tevens maak je in een kast grote gaten die je dan afdekt met een (dun) kuststof plaatje, bij flinke lucht verplaatsing niet ideaal. Het gaas van de S12A is prima geplaatst en erg stevig. Het valt een heel klein beetje terug tussen de behuizing. Kans op haken, krassen en transportschade is daardoor veel minder. Slim! Een hybride behuizing, wat tussen een basreflex en een bandpass in zit is geniaal. De basluidspreker is wat verder terug geplaatst en een beetje naar beneden gericht, dit heeft een aantal voordelen: De kast is qua constructie daardoor wat stijver en wat steviger. De basluidspreker is naar de vloer gericht waardoor deze als verlenging van de behuizing wordt gebruikt. Doordat de luidspreker verder van het gaas is geplaatst heb je geen last van klapperend gaas of andere lucht wervelingen. De poort van de bandpass is vrij groot en breed. Op slimme wijze verstevigd dat de behuizing nog verder en de luidspreker heeft mede daardoor geen last van poort ruis, dit hoor je wel eens bij basreflex systemen die wat harder staan. De kast is afgewerkt met een goede structuurlak en de rubber voetjes zorgen er voor dat de onderkant van de kast droog blijft (als er een glas drank op de vloer is gevallen). De bovenkant heeft een verzonken 36 mm statief aansluiting die net een fractie dieper in het hout ligt en wederom minder kans op krassen en (transport) schade geeft. De ronde uitsparingen in de hoeken maken de S12A goed stapelbaar. De basluidspreker heeft een 3 inch spreek spoel (Voice coil). Veel modellen in deze prijsklasse zijn met een kleinere spreekspoel uitgerust. Op de achterzijde zit de grote plaat met de eindversterker. De mogelijkheden zijn precies genoeg en zeer goed uitgedacht waar ik iets dieper op inga. De knopjes zijn vrij klein en plat. Is dat een nadeel? Nee! Daar is goed over nagedacht. De plaat van de versterker is relatief groot. Er zijn dus geen extra koel ribben nodig waar je aan kunt blijven haken, etc. Daardoor kunnen de kleine knoppen ver uit elkaar geplaatst worden zodat ook mensen met grote handen deze goed kunnen bedienen. Kleine knoppen hebben minder kans om geraakt te worden tijdens transport. Doordat ze plat zijn steken ze niet uit de achterkant van de behuizing maar liggen verzonken. De ground / lift schakelaar is een welkome aanvulling en werkt prima. Als test had ik een laptop aangesloten met externe geluid kaart op een andere stroom groep. Bewust uitgelokt om te kijken of ik een brom te horen kreeg en inderdaad zo geschiedde. De groundlift schakelaar bediend en weg brom. ook de fase schakelaar kan soms een oplossing zijn. Verder zijn er 2 kantel frequenties instelbaar. 125HZ en 160 HZ. Afhankelijk hoe je topjes zijn even kijken wat de beste match is. Omdat het hier om een 24DB filtering gaat, hoor je nagenoeg geen mid (stemmen) weergave door je sub en klinkt daardoor schoon. Je topjes kunnen nu veel meer presteren omdat het (sub) laag niet meer versterkt hoeft te worden. Ik had al 2 actieve 12 inch topjes (Behringer B112D) en die kunnen nu veel beter belast worden. De bekende lichte brom die deze Behringer topjes hebben is volledig verdwenen met dank aan het goed werkende filter van de Proel S12A. De volume knop van de sub werkt onafhankelijk van je top kastje waardoor je deze mooi kan afstemmen. Wat heel mooi is aan de Proel is niet alleen een links / rechts (stereo) ingang, maar ook 2x een uitgang voor je topjes en daarbij een link functie. Voor mij de doorslag gevende beslissing om deze sub aan te schaffen. Veel mensen kiezen vaak een verkeerde sub omdat ze deze aansluitingen dringend nodig hebben en dat helemaal niet in de gaten hebben. Ik heb een aantal beoordelingen gelezen die mensen op het verkeerde been kunnen zetten. Zo werd een (dure) A merk sub als niet goed beoordeeld en een veel goedkoper model speelde deze dure sub volledig weg. Wat bleek; Men gebruikte een sub die alleen een filtering had voor het laag. De uitgang naar de topkasten was niet gefilterd zoals deze Proel op 125 of 160HZ wel doet. De (dure) topkast kreeg dus nog steeds alle lage tonen voor zijn kiezen. Het geluid werd gezien als rommelig en het vervormde. De topkast had namelijk geen schakelaar / filter functie aan boord om zelf het laag te filteren. Had je bij deze sub een topkast die deze functie had, dan klopte de match wel. De link functie is erg handig. Stel je hebt een podium waar je slechts aan 1 kant (laten we zeggen rechts) de bekabeling goed en veilig kan leggen. Links van het podium wil je de andere luidspreker plaatsen. Je kan in dit geval bij de S12A op de sub rechts van het podium zowel links als rechts het (stereo) signaal inpluggen. Vervolgens ga je met de link uitgang (links) naar de andere luidspreker. De gefilterde uitgangen gebruik je voor de topkasten. Ik gebruik een combi kabel met stroom en 2x (gebalanceerd) signaal, daardoor ben je zeer snel met een set up. En hoe klinkt het in de praktijk: Toen de band voor het eerst deze kleine subjes zagen was het van... Dat kan niks zijn. Nadat alles was aangesloten en even wat muziek draaide om te kijken of alles werkte was het... Dit kan niet!!! De band er op gezet en na 15 seconden spelen was het van wow niet normaal voor dit formaat. De grap is dat een volledige geluid set voor een band in een Ford Fiesta past. Als je dat een paar jaar geleden zei, dan was je voor gek verklaart. De sub gaat erg diep in het laag. Een stukje voor de sub voel je ook de druk een beetje. Voor een cafe en niet te grote zaal is dit echt goed. De subjes stonden redelijk vrij / niet in een hoek en er was genoeg laag. Wat erg goed is, dat je achter de subwoofer niet zo veel lage tonen hoort. Dat betekend dat de energie echt naar voren gaat. Het laag draagt verrassend ver. Dit komt waarschijnlijk door de hybride bandpass en de koppeling van de luidspreker met de vloer. Een leeg glas stond op het subje en trilde niet weg. 1 band lid maakte de opmerking, het klinkt HiFi. In het verleden heb ik gewerkt met de JBL SRX serie met Crown versterking en DBX processor. Qua geluid druk kan dit subje dat natuurlijk niet bij benen. Qua klank wel. De subwoofer valt niet op door te dreunen of bepaalde tonen te benadrukken. Dit soort laag hoor je vaak bij grote en dure systemen. Door de zeer goede stabiliteit van de behuizing hoor je geen bijgeluiden. Het laag is er! Een goede benaming er voor is schoon laag. De combinatie met de relatief goedkope Behringer topkasten is absurd goed. Zeer dynamisch en doordat de topkasten minder hard hoeven te werken (geen sublaag meer) maakt dat een groot verschil. Midden en hoge tonen klinken nu meer open. Even getest (ging wel erg hard) wat de clip limitter in de sub deed. Deze werkt maar is niet echt merkbaar / hoorbaar. Mensen die beweren dat je geen sub nodig hebt en je op een statief met een 15 inch top kast net zo veel laag kan weergeven hebben deels gelijk. Een 15 inch luidspreker geeft het midden / stemmen gebied in de regel niet zo goed weer als een 10 of 12 inch luidspreker. Het totale geluid beeld van een 15 inch kast is niet zo mooi schoon en gedefinieerd als wat de Proel S12A kan. Dit komt doordat een 15 inch meer bedoeld is om lage tonen weer te geven in plaats van het midden gebied. Dit wordt opgelost door een vrij grote horn luidspreker toe te passen die wat lager gefilterd wordt ten opzichte van de kleinere topkasten. In een cafe of niet al te grote zalen is een dergelijke combinatie vaak te veel van het goede. Ik wil daarbij opmerken dat met name in de lagere prijsklasse 15 inch systemen als totaal klankbeeld niet echt goed uit de verf komen. De premium (en dito prijs) modellen doen dit veel beter. Ga je echter naar de prijs kijken dan is een Proel S12A met een klein topkastje goedkoper, beter handelbaar en vooral veel beter qua klank. Als je alleen onderweg bent met een "normale" gezins auto en je moet je 15 inch kasten laden / lossen en op een statief hijssen, dan is het plaatsen van een klein subje op de vloer fijner. Vandaar dat we de keuze hebben gemaakt om het compact te houden en huren we in bij grote evenementen. Als je de Proel S12A kiest met bijvoorbeeld een leuke 10 inch topkast van Proel met een tussen paal dan heb je ten opzichte van een "normaal" 3 been luidspreker statief niet alleen minder vloer oppervlak nodig, het plaatsen is ook (alleen) goed te doen. De Proel S12A weegt slechts 19 kg en is daardoor goed handelbaar, vooral omdat hij op de vloer komt te staan is het niet nodig om hoog te tillen. Qua vervoer in een "normale" auto is het vaak makkelijker om 4 relatief kleine kastjes mee te nemen dan 2 grote. Als je er aan denkt om 1 grote 18 inch sub te kopen met 2 top kasten dan is het zeker de overweging waard om eens na te denken om 2x 12 inch tegen elkaar te plaatsen. Dan neemt het rendement toe en heb je veel meer laag. Het grote voordeel is weer dat 2x 12 inch subjes makkelijker te verplaatsen en te vervoeren zijn dan 1 grote 18 inch kast. Wil je eerlijk en goed laag wat ook echt diep kan, dan is de S12A een zeer goede optie. De prijs is voor deze kwaliteit belachelijk goed. Deze specificatie's vind je vaak alleen in de hogere prijs klasse. Proel kwam naar eigen zeggen met deze nieuwe lijn producten die in de budget klasse zoveel mogelijk waar voor je geld zou moeten bieden. Ik kan alleen maar bevestigen dat het volledig waar is wat ze zeggen. Wil je beukende en voelbare bassen hebben, dan is deze S12A niet echt geschikt, eigenlijk geen enkele 12 inch subwoofer. De S12A is ook niet het type subwoofer dat staat te dreunen. Wat hij wel doet is definitie in het lage gebied laten horen, iets wat de dure systemen ook doen. Als je de Proel vergelijkt met een andere sub zou je in eerste instantie zelfs kunnen denken dat hij minder hard klinkt. Totdat je merkt dat de Proel verder doorloopt in het laag met meer definitie en niet vermoeid. Je merkt dat de controle in het laag veel beter is en er geen frequenties overheersen. Bij het testen in verschillende ruimte's was het opvallend dat qua klank het laag nagenoeg onveranderd bleef. Ik heb na lang zoeken1 minpuntje gevonden... Er zijn op het moment van dit schrijven nog geen bescherm hoezen verkrijgbaar. Daar laat ik deze sub echter niet voor staan.
